Duifhuis: Pleitbezorger van een brede kerk

Hubert Duifhuis is een sleutelfiguur in het veelkleurige religieuze en kerkelijke landschap van de Nederlanden in de zestiende eeuw. Hij behoort tot een reeks van theologen en voorgangers die niet in een van de geijkte confessionele categorieën zijn onder te brengen. Hij stond tussen de partijen in, was niet meer uitgesproken katholiek, maar evenmin uitgesproken calvinistisch of luthers. Hij vertegenwoordigt een Erasmiaans-humanistisch georiënteerde theologie die later zal doorwerken bij de remonstranten en andere vrijzinnigen.

Tot op heden heeft hij betrekkelijk weinig aandacht gekregen van de historici, misschien wel juist omdat hij zo moeilijk in een hokje is onder te brengen. De bijna duizend bladzijden preken van zijn hand zijn nog nauwelijks bestudeerd. Daar gaat dit project van Truus van Bueren en Corinne van Dijk verandering in brengen. Hoe preekte Duifhuis in de Utrechtse Jacobikerk? En hoe droegen die preken bij aan het religieuze klimaat waarin het schilderij van de Gregoriusmis werd omgevormd tot een tekstbord met een Bijbeltekst? En waarom precies die tekst uit de Hebreeënbrief? De tekst van Hebreeën 12:14-24 roept op tot het bewaren van de vrede in de gemeente. Hij getuigt van het streven naar een brede kerk, zoals die Duifhuis voor ogen stond: een geloofsgemeenschap die door vrede en liefde wordt geleid en waar ‘niemant Godts genade en versuime’.

Portret van Duifhuis door de schilder Hendrick Martensz. Sorgh (collectie Rijksmuseum Amsterdam).

Dankzij het project rond het getransformeerde schilderij komt de theologie van Hubert Duifhuis in beeld. Dat maakt dit project ook voor de religieuze geschiedenis van ons land buitengewoon waardevol. Ook daarom verdient het project alle steun!

_______________

Prof. dr. Peter Nissen, hoogleraar Spiritualiteitsstudies aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en remonstrants predikant in Oosterbeek